ՎԵՐԱՊԱՏՈՒՄՆԵՐ
Գրական մեծ երկերը պարբերաբար ենթարկվում են տարաբնույթ փոխակերպումների` «վերանայման», որի նպատակը ոչ թե բնագրի որակական թուլացումն է, այլ վերջինիս համապատասխանեցումը տարիքային կամ մշակութային որևէ խմբի ընթերցողական հմտություններին: Ի դեպ, նման գործունեությունից չեն խորշել Ալեքսանդր Դյուման, Ժորժ Սանդը, Լև Տոլստոյը, Վասիլի Ժուկովսկին, Հակոբ Պարոնյանը, Աթաբեկ Խնկոյանը և այլք:
Ճիշտ ձևավորված վերապատումը չի հավակնում կրելու բնագրի հեղինակի անունը, և բնագրի հեղինակը չի կարող համարվել վերապատումի հեղինակը: Սեղմ տարբերակը պետք է հանդես գա «ըստ այսինչ հեղինակի» «անցաթղթով», որը մի կողմից` ցույց կտա տեքստի ծագումը, մյուս կողմից` կկանխի հեղինակային ստեղծագործության աղճատման հնարավոր մեղադրանքները:
Առանձին դեպքերում հեղինակի անունը քողարկվում է գրաֆիկական միջոցներով, տպվում փոքր տառատեսակով կամ տեղավորվում շապիկի տարածքի առավել աննկատ հատվածում` ակնարկելով սեղմ տեքստի և բնագրային հեղինակի միջնորդավորված առնչություն:
Ինչպիսին էլ լինեն հեղինակային երկը վերաշարադրելու նպատակները, վերապատումը մնում է տեքստի յուրահատուկ տեսակ: Այն բնութագրվում է մի շարք տարբերակիչ առանձնահատկություններով` պայմանավորված բնագրի հետ ունեցած առնչությամբ և նրանից հեռացվածության աստիճանով: Վերապատումը համառոտ տեքստ է, որն ունի սյուժետային սրընթաց զարգացում. դեպքերն ու իրադարձությունները նկարագրվում են առանց մանրամասների մեջ խորանալու: Բնական է, որ վերաշարադրման ենթակա են հստակ սյուժետային գիծ ունեցող երկերը, քանի որ համառոտված տեքստը վերացարկվում է հեղինակի անհատական ոճից` կարևորելով ստեղծագործության թեմատիկ կորիզը` բուն պատմությունը, իրադարձությունների հաջորդականությունը:
Թեև վերապատումը կարող է հնարավորինս պահպանել մայր տեքստի հեղինակային ոճը կամ ձեռք բերել նոր հեղինակային ձեռագիր, այնուհանդերձ հեղինակն այստեղ նույնքան կարևորված անձ չէ, որքան բնագրի դեպքում, ավելի շուտ` պատմող է` ասացող, քան հեղինակ: Վերապատմվող տեքստն ամբողջությամբ ենթարկված է ընթերցողի հնարավորություններին և կարիքներին:
Մանկական վերապատումների համար որոշիչ է ընթերցող անձի տարիքային առանձնահատկությունները: Վերաշարադրվում են հասուն ընթերցող ենթադրող գրական երկերը` հարմարեցվելով մանուկ ընթերցողի հնարավորություններին և ճաշակին: Առանձին թեմաների ընդգրկման և կերպարների ընտրության շնորհիվ գրական որոշ երկեր, որ նախատեսված չէին մանուկ ընթերցողի համար, դառնում են մանկական ընթերցանության նյութ: Այսպես` Ֆրանսուա Ռաբլեի գաստրոնոմիական պատկերներով հագեցած «Գարգանտյուայի և Պանտագրյուելի կյանքը» (La vie de Gargantua et de Pantagruel) վեպի սեղմ տարբերակները ռուս և հայ մանկապատանեկան թարգմանական գրականության մաս են կազմում:
Ավելացնենք, որ գրական վերապատումները մանկագրության մեջ ավելի շուտ օրինաչափություն են, քան բացառություն: Շառլ Պերրոյի` վերջին քսան տարիներին լույս տեսած բոլոր հայալեզու հրատարակությունները վերապատումներ են: Վերապատումներ են հեքիաթների բազմաթիվ մանկական ժողովածուներ: