Ռոբերտ Լյուիս Սթիվենսոն, Գանձերի կղզին (նոր վերապատում)
Ջոնաթան Սվիֆտ, Գուլիվերի ճանապարհորդությունները
Դանիել Դեֆո, Ռոբինզոն Կրուզո
Ջաննի Ռոդարի, Երկնագույն նետը
Ռոբերտ Լյուիս Սթիվենսոն, Գանձերի կղզին (վերապատում)
ՓՈՔՐԻԿ ՃԱՄՓՈՐԴ
Ի՞նչ կարող է պատմել նա, ով երբեք չի ճամփորդել… Ջահել մտքի համար չկա ավելի հրապուրիչ ու անդիմադրելի բան, քան ճանապարհորդությունը, որ հաճախ սկսում ենք թեթև գրպանով` մոլորվելու վախը սրտներումս ու վերադառնում նոր մարդ` աչքներս լի այն հրաշալի բաներով, որ տեսել ենք ճանապարհին:
Ինչով էլ ճամփորդելիս լինենք, «անհամբեր» գնացքով, ինքնաթիռով, կարմրաթամբ նժույգի գավակին հեծած, ազնվակոթ ավելով, կախարդված գորգով թե զմրուխտ հավքի մեջքին նստած, մեկ ցանկություն ունենք` բացահայտել նորը, հանդիպել նոր հոգիների, վայելելու նոր ու լայնախոհ մարդ դառնալու հրճվանքը:
Ճամփորդել սկսում ենք ամենաքնքուշ հասակում, երբ մագլցում ենք բակի խնձորենու ճյուղին, որ բարձրից տեսնենք «հեռավոր աշխարհները», կամ, տնից խռովելով, փոքրիկ, թեթև կապոցը ձեռքներիս որոշում ենք հեռանալ, բայց դրացու դռանը չհասած, վախեցած հետ ենք դառնում…
Ճամփորդում ենք հայտնվելու համար այնտեղ, ուր նոր ու տարբեր է ամեն ինչ: Բայց քանի բարձր վերևից նայող երկինքն ամենուր նույնն է, նրա կապույտը ճամփորդին պահապան, օտար աշխարհներ չկան: Երջանկությունը ճանապարհ անցնելու մեջ է և ոչ տեղ հասնելու: Կապույտ ծովի կախարդանքը սկսվում է, երբ ափն այլևս չի երևում:
Ծովում չկա սովահար «գել ու գազանի» ահ: Այստեղ ուրիշ վտանգներ են: Տեսե՞լ եք` ինչպես է բարկացած ծովն իր ծանր կապույտ թաթերով ապտակներ հասցնում նավին, որը ցավից տնքում է` աղոթելով, որ քամին վերջապես հոգնած քուն մտնի ու ալիքները խաղաղվեն: Ու անծայր ջրերի ողորմածությանը հանձնված մարդու աչքը ջուր է կտրում` ցամաքին սպասելով:
Լուսաբացին այդ նույն ալիքները խոնավ համբույրներ են տեղում նավի թաց կողերին ու քնքշորեն առաջ հրում այն: Նավի` սիրուց խենթացած առագաստները հպարտ փքվում են: Քաջ նավապետը բեղի տակին ժպտում է: Կայմերին թառած նավաստիները սարդերի պես վեր ու վար են անում:
Կա երկու տեսակ ճամփորդություն: Մեկը, որ եթե ցանկանաս, կարող է իրականություն դառնալ, և մյուսը, որ տանում է դեպի քարտեզին անհայտ վայրեր, որտեղ գործում են այլ օրենքներ, ապրում են զարմանալի արարածներ, անտառներում շրջում են տարօրինակ ու անծանոթ գազաններ:
Անհամար առագաստներ են երամներով ձգվել դեպի ծովի կապույտ դրախտը: Ու շնորհալի ձեռքեր հետևել ու խնամքով թղթին պահ են տվել խիզախ ճանապարհորդների մասին հուշեր, որ տարիների հեռավորությունից սրտի թրթիռով ընթերցենք, որ մեզ էլ ձեռքով անի ճամփորդների հովանավոր ոգին` փոշոտ ճամպրուկին թմբկահարելով ճանապարհի անլռելի սաղմոսը:
